2. Skwer Heleny Lehr - Helena Lehr i harcerze

Pierwsze organizacje harcerskie na Górnym Śląsku powstały w 1920 r. i bardzo szybko liczba ich członków powiększała się. Wydawano pisemko „Harcerz”, organizowano kursy harcerskie oraz liczne wycieczki. Z inicjatywy Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech w 1924 roku powołano Związek Harcerzy Polskich w prowincji Górny Śląsk, z Leonem Powolnym jako prezesem. W tym samym roku utworzona została Drużyna Harcerska im. Bronisława Koraszewskiego w Opolu.

W 1932 r. opolska drużyna liczyła 26 harcerzy i należała do najaktywniejszych na Śląsku. Organizowała wycieczki piesze i rowerowe, imprezy sportowe, przedstawienia teatralne oraz jasełka. Harcerze brali udział w polskich imprezach organizowanych na terenie powiatu opolskiego, aktywizując tym samym środowisko lokalne.

Istotną rolę w szeregach opolskiej drużyny harcerskiej odegrała Helena Lehr. Już w wieku 15 lat wstąpiła w szeregi berlińskiej drużyny, a w 1936 roku została drużynową tamtejszej I Żeńskiej Drużyny Harcerskiej. W kolejnych latach objęła stanowisko zastępcy kierownika Wydziału Zuchów w Naczelnictwie ZHP w Niemczech z siedzibą w Opolu.

Organizowała wycieczki i kolonie wypoczynkowe dla polskich dzieci w Niemczech. Prowadziła tajne nauczanie języka polskiego. Wraz z Edmundem Osmańczykiem pracowała w prasie młodzieżowej Związku Polaków w Niemczech. Jako Druhna Hania odpowiadała na listy czytelniczek.

W 1939 roku została uwięziona w obozie koncentracyjnym dla kobiet w Ravensbrück. Po zakończeniu wojny podjęła pracę jako redaktorka Zachodniej Agencji Prasowej i Redakcji Programów Polskiego Radia. Opracowując historię Związku Polaków w Niemczech współpracowała także z Opolskim Towarzystwem Kulturalno-Oświatowym i Instytutem Śląskim. Ponadto prowadziła w swoim domu archiwum Związku, które po jej śmierci zostało przekazane do zbiorów opolskiej biblioteki uniwersyteckiej. Helena Lehr zmarła w 1998 roku.

Nagłówek czasopisma „Harcerz Polski w Niemczech”.

[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/217]

Reklama miesięcznika „Skaut”.

[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/217]

Wycieczka opolskiej drużyny harcerskiej do Krakowa w 1926 roku

(Antoni Bartylla, 2. Alfons Sdzuj, 3. Ignac Rudzki, 4. Jan Wawrzynek, 5. Józef Warzecha, 6. Franciszek Buhl, 7. Stefan Cyris, 8. Józef Golec, 9. Paweł Baron, 10. Józef Szczeponek)

  [Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/217]