OBCHODY 10. ROCZNICY III POWSTANIA ŚLĄSKIEGO
W roku 1931, w atmosferze narastających niepokojów w stosunkach polsko-niemieckich, a także w obliczu bezpardonowej walki stronnictw politycznych w Polsce, uroczyście obchodzono 10. rocznicę największego ze śląskich zrywów narodowych – III powstania śląskiego. Uroczystość tę powiązano z obchodami rocznicy Konstytucji 3 maja, dlatego miała ona szczególnie podniosły i patriotyczny charakter.
Plany obchodów były niezmiernie ambitne. Rocznica stała się dla polskich Ślązaków okazją do zamanifestowania swej dumy narodowej. Protektorat nad uroczystością objęli zarówno prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki, jak i marszałek Józef Piłsudski. Przygotowania, a następnie sam przebieg uroczystości były szeroko opisywane w ówczesnej prasie.
Wszystkie związane z tym sprawy nieustannie śledziła opolska Tajna Policja (Gestapo). Zachowane w naszym archiwum akta zawierają liczne tego dowody.
Polen feiert den dritten Aufstand, „Oppelner Kurier“ nr 99 z 11.04.1931 r.
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
Marszałek J. Piłsudski protektorem uroczystości dziesięciolecia III powstania, „Polska Zachodnia” nr 102 z 24.04.1931 r.
Śląska Biblioteka Cyfrowa
Marschall J. Pilsudski Protektor der Zehnjahrfeier des 3. Schlesischen Aufstandes, przekład z: „Polska Zachodnia” nr 102 z 24.04.1931 r.
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
Apel w sprawie uroczystości dziesięciolecia III powstania śląskiego, „Polska Zachodnia” nr 95 z 17.04.1931 r.
Śląska Biblioteka Cyfrowa
Appell in der Angelegenheit der Zehnjahrfeier des 3. Schles. Aufstandes, przekład z: „Polska Zachodnia” nr 95 z 17.04.1931 r.
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
Prezydent Ignacy Mościcki, protektor uroczystości 10-lecia III powstania, portret z prasy („Polska Zachodnia”, numer i rok nieznany)
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
Wojewoda, dr Michał Grażyński, szef sztabu grupy „Wschód” w czasie III powstania, portret z prasy (prawdopodobnie „Polska Zachodnia”, numer i rok nieznany)
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
Marszałek Józef Piłsudski, protektor uroczystości 10-lecia III powstania, portret z prasy (prawdopodobnie „Polska Zachodnia”, numer i rok nieznany)
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
P. Prezydent imieniem Rzplitej deklaruje łączność i nierozerwalność Śląska z Państwem Polskiem, „Polska Zachodnia” nr 111 z 3.05.1931 r.
Śląska Biblioteka Cyfrowa
Der Herr Staatspräsident erklärt im Namen der polnischen Republik die Zusammengehörigkeit und Untrennbarkeit Oberschlesiens mit dem polnischen Staate, „Polska Zachodnia“ nr 111 z 3.05.1931 r.
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
Der Herr Staatspräsident erklärt im Namen der polnischen Republik die Zusammengehörigkeit und Untrennbarkeit Oberschlesiens mit dem polnischen Staate (cd.), „Polska Zachodnia“ nr 111 z 3.05.1931 r.
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
Wielki niezapomniany dzień Śląska, „Polska Zachodnia” nr 111 z 3.05.1931 r.
Śląska Biblioteka Cyfrowa
„Najpiękniejsza uroczystość, jaką kiedykolwiek widziałem”. Serdeczna i ujmująca opinja Pana Prezydenta Rzeczypospolitej o święcie dziesięciolecia III powstania śląskiego, „Polska Zachodnia” nr 113 z 5.05.1931 r.
Śląska Biblioteka Cyfrowa
„Die schönste Feier, die ich je gesehen habe“. Eine herzliche und ergreifende Meinung des Staatspräsidenten Moscicki über die Zehnjahrfeier des schlesischen Aufstandes, przekład z: „Polska Zachodnia“ nr 113 z 5.05.1931 r.
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
„Gustlik. Wesoły dodatek do Polski Zachodniej”, „Polska Zachodnia” nr 117 z 9.05.1931 r.
Śląska Biblioteka Cyfrowa
Gon powstańczy przed 10 laty. Die Jagd der Aufständischen vor 10 Jahren, rysunek z „Polski Zachodniej“ 9.05.1931 r.
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
Generalna Federacja Pracy wobec święta
10-lecia III powstania, „Polska Zachodnia” nr 93 z 15.04.1931 r.
Śląska Biblioteka Cyfrowa
Die General-Arbeitsföderation und die Zehnjahrfeier des dritten Aufstandes, przekład z: „Polska Zachodnia“ nr 93 z 15.04.1931 r.
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
Die General-Arbeitsföderation und die Zehnjahrfeier des dritten Aufstandes (cd.), przekład z: „Polska Zachodnia“ nr 93 z 15.04.1931 r.
Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1/181
Zdjęcia uczestników III powstania śląskiego zamieszczone z okazji 10. rocznicy, „Polonia” nr 2318 z 20.03.1931 r.
Śląska Biblioteka Cyfrowa