5. Ul. Koraszewskiego - Prasa polska
W okresie międzywojennym wydawano na Górnym Śląsku wiele polskojęzycznych gazet, których czytelnikami byli głównie mieszkańcy wsi, mówiący z dziada pradziada różnymi gwarami śląskimi. Gazety te spełniały bardzo ważną rolę jako czynnik kształtujący postawy i opinie ludności, najpierw w okresie powstań śląskich i plebiscytu, potem także wobec nasilającego się nacisku germanizacyjnego oraz terroru nazistowskiego. Polski ruch narodowy na Śląsku znajdował możliwość działania i szerzenia swoich idei właśnie w lokalnej prasie.
Do najbardziej znanych i najchętniej czytanych gazet należał w tym okresie „Katolik Codzienny” wydawany w Bytomiu oraz drukowane w Opolu „Nowiny Codzienne” i „Gazeta Opolska”. Niezwykle trudna, a z biegiem czasu wręcz niebezpieczna była praca redaktorów i wydawców polskich pism na niemieckim Śląsku. Bronisław Koraszewski, założyciel „Gazety Opolskiej”, redaktor „Gazety Górnośląskiej” i „Głosu Ludu Górnośląskiego”, był wielokrotnie więziony i szykanowany za swoją działalność. Opolska redakcja „Nowin Codziennych” została z kolei zdemolowana przez bojówki niemieckie w roku 1920. Podobnie napadano na prywatne mieszkania pracowników polskich redakcji, zdarzały się ich ciężkie pobicia i rabunki.
Zaraz po wybuchu II wojny światowej większość pracowników trudniących się wydawaniem prasy polskiej znalazła się w obozach koncentracyjnych, jak np. Jan Łangowski, od 1931 roku redaktor naczelny „Nowin Codziennych”.
Nagłówek wydawanego w Opolu pisma „Nowiny Codzienne” z 1933 roku, z wizerunkiem Wieży Piastowskiej w tle
[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/94/6]
Pismo firmowe drukarni i wydawnictwa „Nowiny”, w których ukazywały się polskie gazety, m. in. „Nowiny Codzienne”
[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/94/30]
Pismo Towarzystwa Wydawniczego „Nowiny” do Banku Rolników w Opolu z podpisem Jana Łangowskiego
[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/94/30]
Pismo w sprawie propagowania prasy polskiej na Śląsku; w stopce reklama wymieniająca tytuły polecanych gazet
[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/94/30]
Ceny prasy polskiej w roku 1938
[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/94/30]
Deklarowane nakłady poszczególnych polskich gazet wydawanych przez wydawnictwo „Nowiny” w 1936 roku
[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/3407/10]
Ankieta osobowa Jana Łangowskiego, w której opisuje on swoje doświadczenie zawodowe
[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/3407/10]
Pismo adwokata występującego w imieniu wydawnictwa „Nowiny” do władz miasta Opola w sprawie napaści i zniszczenia majątku podczas rozruchów ulicznych w 1920 roku
[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/3407/5]
Pismo adwokata występującego w imieniu wydawnictwa „Nowiny” do władz miasta Opola w sprawie napaści i zniszczenia majątku podczas rozruchów ulicznych w 1920 roku
[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/3407/5]
Wyjaśnienie dotyczące oceny wysokości strat poniesionych przez wydawnictwo „Nowiny” podczas napaści w 1920 roku
[Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/3407/5]
Strona z zestawienia opisującego akty terroru niemieckiego na Górnym Śląsku,
„Polak w Niemczech” 1939, nr 6
[ze zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Opolskiego]
Marta Liguda-Pawletowa z dziećmi Bolesławem i Bronisławą
[źródło: Śląskie kobiety – polskie twierdze, oprac. Joanna Banik, Rybnik 2018, s. 14]