13. Ul. Powstańców Śląskich - Powstania śląskie

I powstanie śląskie rozpoczęło się 16 sierpnia 1919 r. pod wodzą Alfonsa Zgrzebnioka. Było ono odpowiedzią na szerzący się terror i szykany władzy niemieckiej wobec obywateli narodowości polskiej. Miało charakter walk partyzanckich i po 10 dniach zostało zdławione. II powstanie śląskie wybuchło po licznych aktach represji ze strony Niemiec. Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa spełniła główny postulat powstańców
i wydała rozporządzenie o utworzeniu wspólnej polsko-niemieckiej policji podlegającej aliantom. Polacy uzyskali lepsze warunki związane z kampanią przed plebiscytem, jednak na wprowadzonych zmianach skorzystali głównie Niemcy. MKRP dopuściła do głosowania wszystkie osoby urodzone na terenie plebiscytowym, przez co dnia 20 marca 1921 roku większość opowiedziała się za przynależnością Śląska do państwa niemieckiego. Przed podjęciem decyzji w sprawie podziału Śląska Wojciech Korfanty złożył godność Polskiego Komisarza Plebiscytowego i ogłosił się dyktatorem kolejnego, trzeciego powstania śląskiego. Oddziały polskie zdołały opanować dużą część obszaru plebiscytowego aż do Odry. Natomiast Niemcy, którzy przystąpili do ofensywy 21 maja 1921 roku, zdobyli po ciężkich walkach Górę Św. Anny. 12 października 1921 r. Rada Ligi Narodów podjęła ostateczną decyzję o podziale Górnego Śląska. W wyniku powstań obszar przyznany Polsce został powiększony do ok. 1/3 spornego terytorium.

Uczestnicy III powstania śląskiego, 1921 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1191/109520

Uczestnicy III powstania śląskiego, 27 V 1921 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1191/109849

Grupa powstańców z powiatu raciborskiego, maj 1921 r. Na tablicy specyficzny dla języka tych lat na Górnym Śląsku napis: 1921 Mai Powstańze Górno Ślanscy

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/1793/Z-II-402/1

Żołnierze włoscy w okopie na Odrą między mostem kolejowym a Zamkowym. Na drugim brzegu zabudowania fabryczne na Bosaczu. Trzecie powstanie śląskie, 1921 r.

NAC, sygn. 3/8/0/209/134

III powstanie śląskie - powstańczy ciężki karabin maszynowy Maxim wz. 1908 na podstawie saneczkowej w akcji nad Odrą, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/442

III powstanie śląskie - powstańczy pociąg pancerny „Halina" na dworcu w Tarnowskich Górach, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/445

Msza polowa przed powstańczym pociągiem pancernym „Kabicz" na froncie gliwickim, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/447

III powstanie śląskie - bateria powstańcza na pozycji ogniowej pod Sławięcicami, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/441

III powstanie śląskie - grupy powstańców na pozycjach nad Olzą, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/443