4. Katedra - Achilles Ratti
W kwietniu 1920 r. na teren Śląska objęty plebiscytem przybył abp Achilles Ratti, nuncjusz apostolski w Polsce. Hierarcha, któremu papież Benedykt XV powierzył funkcję Wysokiego Komisarza Kościelnego dla obszaru plebiscytowego, był postacią nietuzinkową – gruntownie wykształcony duchowny, zapalony alpinista. Misja, której podjął się Ratti, była niezwykle delikatna. Komisarz musiał zmierzyć się z oczekiwaniami zwaśnionych nacji zamieszkujących Górny Śląsk oraz zadbać o dobro wszystkich katolików niezależnie od narodowości.
Odwiedzając Opole i Śląsk czterokrotnie w 1920 r. poznawał realia polityczne oraz kulturowe regionu. Spotykał się również z żołnierzami włoskimi, stacjonującymi na Górnym Śląsku w ramach misji sił międzysojuszniczych. W trakcie pobytów, podczas których mieszkał głównie w Opolu, odwiedził m.in. Górę Świętej Anny i Piekary Śląskie.
Napięcia po obu stronach polsko-niemieckiego konfliktu, oskarżenia o stronniczość, naciski polityczne stanowiły nieodzowne elementy codzienności Rattiego. W grudniu 1920 r. został odwołany z funkcji Komisarza. W kolejnym roku opuścił Polskę, a już w 1922 r. został wybrany nowym papieżem.
Jako papież przyjął imię Pius XI. W kolejnych latach jego pontyfikatu zarówno w polskiej, jak i niemieckiej części Śląska przypominano o pobycie Rattiego na tych ziemiach. Najczęściej czyniono to poprzez umieszczanie tablic herbu papieskiego na murach kościołów. W samym Opolu symbole nawiązujące do obecności Rattiego znajdziemy na budynku plebanii przy parafii Podwyższenia Krzyża Świętego (katedrze opolskiej) oraz w kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła.
Wśród archiwaliów, dokumentujących pobyt Rattiego na Śląsku, niezwykle interesująca jest relacja spisana przez Ojca Kolumbana Sobotę, gwardiana konwentu Góry Świętej Anny w latach 1918-1921. Według słów franciszkanina podczas swojej wizyty w sanktuarium 14 czerwca 1920 r. Ratti interesował się zwyczajami ludu śląskiego. Wyraził również chęć wstąpienia do annogórskiego klasztoru.
Pius XI również nie zapomniał o swoim pobycie w Polsce. W kaplicy letniej rezydencji papieży w Castel Gandolfo kazał zawiesić obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, zaś na ścianach tej świątyni ufundował freski przedstawiające obronę Jasnej Góry oraz cud nad Wisłą. Namalował je polski artysta Jan Henryk Rosen (1891-1982). Życzliwą pamięć o Opolu papież Ratti wyraził wspomagając finansowo budowę kościoła pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła (1923-1925) kwotą 10 tysięcy lirów.
Więcej o postaci Achillesa Ratti w podcaście:
Prof. Mirosław Lenart – Jaka była rola nuncjusza w 1921 roku na Śląsku
https://www.youtube.com/watch?v=jxY11H3YutE
Zobacz także film "Listy z plebiscytowego Opola" Część 8: "Achilles Ratti do generała Alberta de Marinisa"
https://www.youtube.com/watch?v=lDBdPBUtkew
Fragment informacji o oficjalnym powitaniu Achillesa Rattiego („Katolik” nr 73 z 17.06.1920)
Informacja o przybyciu arcybiskupa Rattiego do Opola („Katolik” nr 74 z 19.06.1920)
Kopia listu Achillesa Rattiego do generała Alberto de Marinisa, zastępcy przewodniczącego Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku (kolekcja Stanisława Sierpowskiego, mikrofilm w zbiorach Biblioteki Kórnickiej PAN)
Kopia listu Achillesa Rattiego do generała Alberto de Marinisa, zastępcy przewodniczącego Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku (kolekcja Stanisława Sierpowskiego, mikrofilm w zbiorach Biblioteki Kórnickiej PAN)
Ratti w towarzystwie oficerów włoskich przebywających na Górnym Śląsku, 1920 (fot nieznany, ze zbiorów Wojciecha Kęszyckiego)
W trakcie wizyty w Koźlu, 1920 (fot. nieznany, ze zbiorów Fondazione Don Primo Mazzolari).
Wycinki prasowe dotyczące odwołania Achillesa Rattiego z funkcji Wysokiego Komisarza ds. Kościelnych (AP w Opolu, Rejencja Opolska, Biuro Prezydialne, sygn. 45/1191/0/1/291)
Wycinki prasowe dotyczące odwołania Achillesa Rattiego z funkcji Wysokiego Komisarza ds. Kościelnych (AP w Opolu, Rejencja Opolska, Biuro Prezydialne, sygn. 45/1191/0/1/291)